ZON

Columniste Hester Macrander heeft het in haar column in De Gelderlander van 26 mei 2007 over een nieuwe actiegroep Z.O.N.: Zinvol Onderwijs Nederland. Aangezien het een openbaar toegankelijk bron betreft staat hieronder de volledige tekst.

----------------

Zaterdag, 26 mei 2007 - 'Het onderwijs in Nederland kampt met hardnekkige en ernstige problemen.' Dat zegt het jaarverslag van de onderwijsinspectie 15 mei jl. Het ligt dus niet aan mijn overbezorgde moederhart. Het voortgezet onderwijs, dames en heren, is een failliete boedel.
Ik weet dat onderwijsgevenden hard werken om de zaak te verbeteren, lessen leuker te maken, projectonderwijs in te voeren en wat niet al, maar veel baat het niet, want het onderwijs moet op elementairder niveau op de schop.
Kinderen van groep 8 gaan verwachtingsvol naar een middelbare school, maar na drie maanden hebben velen het al gezien. Een knappe prestatie om in zo korte tijd de energie en motivatie van jonge kinderen om zeep te helpen! Ligt de schooluitval van jongeren aan het falen van de jeugd? Nee, het onderwijs slaat de plank mis, gigantisch.
Hierbij meld ik u de geboorte van een nieuwe actiegroep: Zinvol Onderwijs Nederland (ZON). De vereniging Beter Onderwijs Nederland (BON) bestaat al. Die heeft veel de media gehaald. Deze groep is mij echter niet sympathiek. BON ijvert voor een onderwijsvorm die ik niet als de oplossing beschouw: terug naar een autoritaire vorm waarin inhoud en kennisoverdracht centraal staan. Ik ben pleitbezorger van verder gaan met vernieuwen, waarbij het welzijn van de leerling centraal gesteld moet worden. Uiteindelijk is het doel van onderwijs: kennisoverdracht die effectief is. Dat is het nu niet, omdat aan de aard van de jongere voorbij wordt gegaan, dus blijft het dweilen met de kraan open.
Op de eerste plaats moet je kinderen tussen de twaalf en de vijftien jaar niet overleveren aan een los systeem van lesjes en wisselende docenten, waarin geen enkele volwassene voeling heeft met het proces wat leerlingen gedurende die dag doormaken. Er moet primair een gezond sociaal-emotioneel proces zijn, bewaakt door enkele vaste volwassenen.
Maar de kern van het hele probleem is de volstrekte betekenisloosheid van het onderwijs. Wat er aangeboden wordt en de wijze waarop spreekt voor 90 procent niet aan. De zin ervan wordt niet ervaren, dus rest er verschrikkelijke saaiheid. Nog steeds bestaat veel onderwijs uit boeken vol leerstof tot je nemen, waarvan je niet begrijpt waarom dat moet. Maak gebruik van de natuurlijk behoefte aan zelfstandigheid en exploratiedrift van jongeren. Laat ze door zelf te doen, ontdekken. Laat ze vragen stellen op basis van ervaringen. Begeleid jongeren op weg naar zelfinzicht en eigen motivatie. Hou op met van bovenaf te onderwijzen en op te voeden, ga ze helpen!
Een jongere in verzet kan hopeloos in zichzelf verstrikt raken en dan is het slechte pad een grote verleiding. Als we jongeren zichzelf laten zijn, kunnen ze vanuit een positieve beleving over zichzelf functioneren, in plaats van alsmaar te moeten voelen dat ze het niet goed doen. Het voortgezet onderwijs is een ongeschikt opvoedingsklimaat voor pubers. Het creëert motivatiecrisissen en hangende niets-meer- willers. Heel pijnlijk, eigenlijk. Ik luid de noodklok.

----------
Het gaat er niet om of Hester gelijk heeft. Haar bericht laat zien dat er veel is om op te reflecteren. De oplossingen lijken mij ingewikkelder dan de BON soms doet vermoeden: Terug naar vroeger zal geen antwoord zijn op de vragen van nu en straks.